مدل‌سازی فروکاهی افراز‌گسله زمین‌لرزه سال 1309 خورشیدی سلماس، شمال باختر ایران

افراز‌هایی (scarp) که به دنبال زمین‌لرزه‌ها بر روی زمین ایجاد می‌شوند، با گذشت زمان و با تأثیر عوامل فرسایش، فروکاهیده می‌شوند (degrade) و شکل تیز (sharp) اولیه آنها تعدیل می‌شود. این فرایند با نرخ (rate) مشخصی صورت می‌گیرد که با معادله انتشار (diffusion equation) قابل محاسبه است. نرخ فروکاهی، تابع شکل اولیه افراز و ضریب فروکاهی است که ضریب معادله انتشار می‌باشد. این ضریب خود تابع فراسنج‌های گوناگونی است که مهم‌ترین آنها عبارتند از اقلیم و میزان فرسایش پذیری مواد افراز. با مدل‌سازی فروکاهیده شدن افراز‌های زمین‌لرزه‌‌هایی که زمان شکل‌گیری و هندسه آغازین آنها دانسته است، می‌توان این ضریب را محاسبه نمود. ما سه نیمرخ عرضی از افراز زمین‌لرزه سلماس، که سن آن آشکار است، تهیه کردیم و فروکاهی آنها را با برنامه‌ای که در نرم‌افزار متلب (Matlab®) نوشته شد، مدل‌سازی کردیم. میانگین ضریب‌های فروکاهی به‌دست آمده از این برنامه برای این افراز‌های گوناگون، به عنوان ضریب فروکاهی افراز زمین‌لرزه سلماس معرفی شد. این ضریب برای سایر افراز‌های زمین‌لرزه‌ای و پادگانه‌های این گستره و نیز گستره‌هایی با شرایط اقلیمی همانند گستره سلماس، قابل استفاده است و با تهیه نیمرخ‌های عرضی و لحاظ ضریب محاسبه شده در معادله انتشار می‌توان سن شکل‌گیری آنها را برآورد نمود.